Στόχος της επέμβασης
Στον αλγόριθμο αντιμετώπισης των ασθενών με κοιλιακές αρρυθμίες, πρώτο βήμα είναι η διερεύνηση δομικής καρδιοπάθειας. Όταν ένας ασθενής εμφανίζει ιδιοπαθούς αιτιολογίας κοιλιακή ταχυκαρδία, πρώτη επιλογή είναι η διενέργεια κατάλυσης αυτής. Η κατάλυση σε αυτές τις περιπτώσεις συνοδεύεται από πολύ υψηλά ποσοστά επιτυχίας (90%).
Παρόμοια είναι η αντιμετώπιση συχνών (>10.000) και διαρκούς εμφάνισης (1 με 3 μήνες) εκτάκτων κοιλιακών συστολών ειδικά εάν συνυπάρχουν επεισόδια εμμένουσας ή μη κοιλιακής ταχυκαρδίας. Η φαρμακευτική αγωγή δεν έχει καλά αποτελέσματα και όποτε κρίνουμε ότι πρέπει να κατασταλούν οι έκτακτες κοιλιακές συστολές, προχωρούμε σε κατάλυση της αρρυθμιογόνου εστίας με εξαιρετικά ποσοστά επιτυχίας (90-95%).
Σε περίπτωση υποκείμενης καρδιακής ανεπάρκειας έχει προηγηθεί η εμφύτευση απινιδωτή ο οποίος ενεργοποιείται σε περιπτώσεις κοιλιακών ταχυκαρδίων και προλαμβάνει τον αιφνίδιο θάνατο. Εάν τα επεισόδια αυτά είναι συχνά και ειδικά μετά την αποτυχία ισχυρής αντιαρρυθμικής αγωγής η κατάλυση αποτελεί μονόδρομο και πρέπει να διενεργείται. Η κατάλυση κοιλιακής ταχυκαρδίας σε περιπτώσεις δομικής καρδιοπάθειας πρέπει να πραγματοποιούνται μόνο σε κέντρα με ειδική εμπειρία. Στο Athens Heart Center πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις (εκπαίδευση και εμπειρία προσωπικού, υλικοτεχνική υποδομή και τεχνολογία) για την επιτυχή έκβαση αυτών των επεμβάσεων σε ποσοστά που φθάνουν στο 70%, αντίστοιχα των μεγάλων ευρωπαϊκών κέντρων.
Περιγραφή της κατάλυσης
Η εξέταση γίνεται στο ηλεκτροφυσιολογικό εργαστήριο με τον ασθενή σε ύπτια θέση. Μετά από κατάλληλη προετοιμασία των μηροβουβωνικών πτυχών (άνω τμήμα της εσωτερικής επιφάνειας των μηρών), η περιοχή αποστειρώνεται και καλύπτεται. Μετά από τοπική αναισθησία στην περιοχή αλλά και χορήγηση ενδοφλεβίως αναλγητικών και κατασταλτικών φαρμάκων σε επιφάνεια περίπου 2 τετραγωνικών εκατοστών, τοποθετούνται εισαγωγείς καθετήρων (συνήθως 2 θηκάρια) διαμέσου των οποίων ειδικοί λεπτοί καθετήρες προωθούνται στην καρδιά. Η μετακίνηση των καθετήρων και η τοποθέτησή τους σε ειδικά σημεία στην καρδιά είναι ανώδυνη και πραγματοποιείται με ελάχιστη χρήση ακτινοσκόπησης αρχικά και στη συνέχεια πλοηγούνται με τη χρήση συστήματος ηλεκτροανατομικής χαρτογράφησης.
Στην περίπτωση ιδιοπαθούς προέλευσης έκτακτων κοιλιακών συστολών ή κοιλιακής ταχυκαρδίας αναγνωρίζεται με ακρίβεια με τη βοήθεια της ηλεκτροανατομικής χαρτογράφησης η περιοχή προέλευσης της αρρυθμίας και επιβεβαιώνεται με χαρτογράφηση βηματοδότησης (παράγουμε με ακρίβεια >95% το ηλεκτροκαρδιογράφημα της αρρυθμίας όταν βηματοδοτούμε με τον καθετήρα κατάλυσης από το σημείο προέλευσης).
Ακολουθεί με τη χρήση ενός ισχυρού καθετήρα που εκπέμπει υψίσυχνο ρεύμα ο καυτηριασμός με στόχο την οριστική εξάλειψη των αρρυθμιών και τελικά περίοδος παρακολούθησης 30-40 λεπτών. Η επέμβαση κατάλυσης ιδιοπαθών κοιλιακών αρρυθμιών είναι τυποποιημένη επέμβαση κατάλυσης με ελάχιστη εμφάνιση επιπλοκών στα κέντρα με αντίστοιχη εμπειρία όπως το Athens Heart Center.
Στην περίπτωση κοιλιακής ταχυκαρδίας επί δομικής καρδιοπάθειας σημασία έχει η ολοκληρωμένη προετοιμασία του ασθενούς με έμφαση στην επιλογή της πρόσβασης, στον εντοπισμό προεπεμβατικών των ύποπτων περιοχών με βάση σύγχρονες μορφές απεικόνισης και στην παρακολούθηση και σταθεροποίηση όλων των ζωτικών σημείων του ασθενούς.
Στη συνέχεια με τη βοήθεια της ηλεκτροανατομικής χαρτογράφησης αναγνωρίζονται οι περιοχές βλάβης του μυοκαρδίου από όπου προέρχονται οι κοιλιακές αρρυθμίες και επιβεβαιώνονται τα κυκλώματα των αρρυθμιών με πρόκληση της κοιλιακής ταχυκαρδίας και χαρτογράφηση επί κοιλιακής ταχυκαρδίας και χρήση ειδικών ηλεκτροφυσιολογικών τεχνικών.
Ακολουθεί με τη χρήση ενός ισχυρού καθετήρα που εκπέμπει υψίσυχνο ρεύμα ο καυτηριασμός με στόχο την οριστική εξάλειψη των αρρυθμιών μέχρι αδυναμίας επαναπρόκλησής τους και τελικά περίοδος παρακολούθησης 30-40 λεπτών. Η επέμβαση κατάλυσης ιδιοπαθών κοιλιακών αρρυθμιών είναι τυποποιημένη επέμβαση κατάλυσης με ελάχιστη εμφάνιση επιπλοκών στα κέντρα με αντίστοιχη εμπειρία όπως το Athens Heart Center.
Ποια είναι η διάρκεια της επέμβασης κατάλυσης;
Οι επεμβάσεις κατάλυσης ιδιοπαθών κοιλιακών αρρυθμιών διαρκούν περίπου 2 ώρες ενώ οι περιπτώσεις κατάλυσης κοιλιακών ταχυκαρδιών επί δομικής καρδιοπάθειας η διάρκεια κυμαίνεται από 2 έως 4 ώρες.
Τι αντιλαμβάνεται ο ασθενής στη διάρκεια της επέμβασης;
Στις καταλύσεις ιδιοπαθών κοιλιακών αρρυθμιών ο ασθενής λαμβάνει καταστολή (μέθη) και αναλγησία από την αρχή της επέμβασης. Κατά την χορήγηση των καυτηριασμών χορηγείται επιπλέον αναλγησία και καταστολή.
Στις καταλύσεις κοιλιακών ταχυκαρδιών επί δομικής καρδιοπάθειας ο ασθενής λαμβάνει καταστολή (μέθη) και αναλγησία από την αρχή της επέμβασης. Κατά την χορήγηση των καυτηριασμών χορηγείται επιπλέον αναλγησία και καταστολή. Δίνεται έμφαση στην παρακολούθηση και σταθεροποίηση όλων των ζωτικών σημείων του ασθενούς ενώ σε ειδικές περιπτώσεις χρειάζεται γενική αναισθησία.
Πότε κινητοποιείται ο ασθενής μετά την επέμβαση;
Μετά την ολοκλήρωση της επέμβασης αφαιρούνται οι καθετήρες και τα θηκάρια, ασκείται πίεση για λίγα λεπτά στα σημεία παρακέντησης στους μηρούς και στη συνέχεια τοποθετείται πιεστική περίδεση. Συχνά έχει παρακεντηθεί μόνο ο δεξιός μηρός και ο ασθενής σιτίζεται μετά 2 με 3 ώρες και κινητοποιείται μετά 6 με 8 ώρες ή την επομένη αναλόγως της βαρύτητας και της πρόσβασης.
Ποιες είναι οι οδηγίες μετά την επέμβαση;
Μετά από επιτυχή επέμβαση κατάλυσης, οι ασθενείς εξέρχονται την επόμενη ημέρα και εφόσον το επιθυμούν μπορούν να εργαστούν την μεθεπόμενη. Συνιστάται η διακοπή της αντιαρρυθμικής αγωγής ενώ θα απαιτηθεί η τακτική καρδιολογική παρακολούθηση το επόμενο διάστημα ειδικά στους ασθενείς με δομική καρδιοπάθεια.